ارزیابی زیبایی اجزای جاده جنگلی (مطالعه موردی : جنگلهای شفارود، استان گیلان)

سابقه و هدف: ‏در سالهای اخیر توجهات عمومی به کیفیت بصری و زیبایی کناره های جاده های جنگلی افزایش یافته است. کیفیت بصری یک جاده به مشخصه هایی از قبیل وضعیت سطح جاده، وضعیت پوشش دامنه های خاکبرداری و خاکریزی و زیبایی کناره های جاده بستگی دارد. مواد و روش ها: ‏در این مطالعه به منظور بررسی وضعیت زیبایی جاده جنگلی، بخش هایی از جاده های سری 3 شفارود در استان گیلان انتخاب شد و مورد ارزیابی قرار گرفت. تعداد 150 عکس از قسمت های مختلف چهار جاده جنگلی با سال ساخت متفاوت گرفته شد و به افراد مختلف ارائه شده و مشخصه های سطح (سواره رو) جاده، دامنه خاکبرداری، دامنه خاکریزی و کناره (شانه و جوی کناری) جاده مورد ارزیابی قرار گرفت. کیفیت مشخصه ها در عکس ها توسط افراد مورد ارزیابی قرار گرفته و به هر کدام از مشخصه ها نمره (از 1 تا 5) داده شد. سپس ارزش زیبا شناختی متوسط هر یک از مشخصه ها بر اساس مجموع امتیازات عکس ها به دست آمد. به منظور برآورد ارزش زیباشناختی کلی جاده جنگلی، ارزش کیفی بصری متوسط برای هر جاده تعیین شد. به منظور تعیین نوع ارتباط بین ارزش زیباشناختی متوسط هر یک از مشخصه ها و ارزش کیفی بصری متوسط از روش رگرسیون گام به گام استفاده شد. به منظور بررسی تفاوت بین ارزش کیفیت بصری متوسط به دست آمده از مناطق مختلف، از آزمون مقایسه میانگین فریدمن استفاده شد. علاوه بر این، برای بررسی میزان همبستگی بین ارزش زیبا شناختی متوسط مشخصه های جاده از آزمون کندال استفاده شد. در نهایت برای هر جاده یک مدل رگرسیونی ارائه شد.‏یافته ها: نتایج به دست آمده از میانگین ارزش ها نشان داد که بالاترین کیفیت، مربوط به سال 1372 با معدل 73/3 و پایین ترین کیفیت مربوط به سال 1387 با معدل 88/1 است. نتایج آزمون مقایسه میانگین فریدمن نیز نشان داد که بین میانگین مقدار عددی ارزش کیفیت بصری متوسط در سالهای مختلف، تفاوت معنی داری وجود دارد. علاوه براین نتایج نشان داد که دامنه خاکبرداری نسبت به سایر مشخصه ها تأثیر بیشتری بر زیبایی کلی جاده های جنگلی دارد. نتایج آزمون کندال نیز نشان داد که ارتباط مستقیم و مثبتی بین مولفه های بررسی شده در تمامی سال ها وجود دارد. همچنین براساس نتایج این تحقیق، جاده های قدیمی کیفیت بصری بهتری نسبت به جاده های تازه ساخت دارند. نتیجه گیری کلی: ‏بی توجهی به استانداردهای تعیین شده در ساخت جاده، عدم پوشش گیاهی مناسب در دامنه های خاکبرداری و خاکریزی و استفاده از مصالح با کیفیت پایین در روسازی جاده می تواند اثر منفی بر ارزش زیبا شناختی جاده بگذارد.